سرطان رحم

رحم یک عضو توخالی است که در ناحیه لگن خانم ها  قرار دارد و نقش مهمی در تولید مثل ایفا می کند.دیواره رحم از سه قسمت تشکیل شده است:

  • سروز،که لایه پوشاننده بیرونی رحم را شامل می شود.
  • میومتر،که لایه عضلانی رحم را شامل می شود
  • اندومتر،که لایه فعال رحم است و در پاسخ به نوع و مقدار هورمون موجود در گردش خون،دستخوش تغییراتی می گردد.آنچه به عنوان خونریزی قاعدگی در دوره پریود از کانال واژن خارج می گردد ،ناشی از ریزش دیواره اندومتر رحم می باشد.

رشد غیر طبیعی و بدخیم سلول های رحم در هر کدام از این لایه ها می تواند منجر به ایجاد یک نوع خاص سرطان رحم شود. افزایش تعداد سلول های سرطانی، منجر به شکل گیری تومورهای بدخیم خواهد شد.

  • تغییرات سلولی در لایه میومتر باغث ایجاد سارکوم و کارسینوسارکوم می شود و اغلب بیمار با شکایت درد و بزرگی شکم و یا گزارش سونوگرافی افزایش سایز فیبروم در طی مدت کوتاه مراجعه می نماید.
  • تغییرات سلولی در لایه آندومتر باعث ایجاد کانسر اندومتر می شود که اغلب بیمار با خونریزی واژینال مراجعه می کند.

تشخیص سرطان رحم عمدتا از طریق معاینات لگنی، تست پاپ اسمیر، بررسی سونوگرافی لگنی(ترجیحا به روش واژینال) و بیوپسی از لایه اندومتر امکان پذیر می باشد. سی تی اسکن و MRI از دیگر روش های تشخیصی هستند

درمان سرطان رحم از راه جراحی، با هدف حذف و برداشتن رحم، تخمدان ها، لوله های فالوپ، و گره های لنفاوی و سایر نقاط درگیر انجام می شود. افراد اغلب به دنبال پزشک فوق تخصص جراحی رحم هستند که صحیح آن متخصص انکولوژی زنان می باشد .

سرطان رحم ، از جمله شایع ترین سرطان های زنان است. این عارضه معمولاً پس از دوران یائسگی رخ می دهد.همچنین زنانی که به چاقی مفرط مبتلا هستند ، در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. احتمال ابتلای افرادی که تنها از استروژن برای هورمون درمانی استفاده می کنند ، نیز زیاد است.

دکتر مریم معتمدی نسب، بهترین فلوشیپ انکولوژی زنان در تهران ، این مقاله را جهت آگاهی رساندن به شما تهیه نموده است تا در صورت مشاهده علائم مربوط به این سرطان فوراً به دکتر مراجعه کنید.

علائم سرطان رحم:

  • خونریزی واژینال و یا لکه بینی در دوران یائسگی
  • خونریزی در میانه دوره های قاعدگی
  • درد مزمن افزایش یابنده در ناحیه لگن
  • خونریزی غیر طبیعی و شدید در دوران قاعدگی
  • کاهش وزن
  • بزرگی شکم
  • ترشحات غیر طبیعی از واژن

علت بروز بیماری سرطان رحم:

به طور کلی علل بروز این بیماری مشخص نیست. این بیماری ناشی از یک جهش ژنتیکی است ، که طی آن سلول های رحم از حالت طبیعی و نرمال خارج شده و به سلول های غیرطبیعی ، مبدل می شوند. این سلول ها به طور نامنظم رشد کرده و تقسیم می شوند ؛ در نتیجه توده های سرطانی را ایجاد می کنند. توده های سرطانی قادرند به نواحی و اعضاء  مختلف ،انتشار پیدا کنند.

**- عواملی که خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهند شامل :

  • سن بالای 50 سال .طبق آمار،میزان ابتلای زنان بیش از 50 سال به کانسر رحم ، در حدود 25 درصد زنانی است که ، زیر 50 سال می باشند .
  • یایسگی درهنگام(زنانی که یائسگی آنان به تعویق افتاده است ، و یا پس از 55 سالگی یائسه شده اند)
  • شروع قاعدگی در سنین پایین ( پیش از 12 سال )
  •  هورمون درمانی با استروژن تنها دردوران یائسگی
  • زنانی مبتلا  به دیابت یا فشارخون بالا
  • افرادی دارای اضافه وزن و چاقی مفرط  و قاعدگی نامنظم(این افراد حتی در سنین 40 سالگی یا کمتر نیز در معرض خطر تغییرات پیش سرطانی مثل هبپرپلازی آتیپک هستند).
  • زنان با سابقه خانوادگی مثبت سرطان رحم ، تخمدان و یا روده 
  • افرادی که به منظور درمان سرطان سینه ، تاموکسیفن مصرف می کنند.

 

پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم

  1. در مورد خطرات هورمون درمانی بعد از یائسگی حتما با پزشک خود مشورت نمایید. در صورتی که برای کنترل علائم یائسگی به درمان دیگری فکر می کنید ، حتما در رابطه با فواید و خطرات آن با متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید.
  2. در رابطه با مصرف قرص های ضد بارداری مراقب باشید. استفاده از داروهای خوراکی ضد بارداری خطر سرطان آندومتر برای حداقل یک سال ممکن است کاهش دهد همچنین ممکن است بعد از قطع این دارو تا چند سال ، خطر ابتلا به سرطان کاهش پیدا کند با این وجود مصرف این قرص ها در طولانی مدت ممکن است عوارض جانبی متعددی داشته باشد و باید حتما با مشورت پزشک استفاده شود.
  3. وزن خود را کنترل کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید چرا که چاقی خطر ابتلا به سرطان رحم را افرایش می دهد در صورتی که نیاز به کاهش وزن دارید ، توصیه می شود کالری دریافتی روزانه خود را کم کنید و سعی کنید فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.

 

نکاتی که لازم است درمورد سرطان رحم بدانید:

شانس زنده ماندن بیمارانی که مبتلا به سرطان رحم هستند،با توجه به قرار گرفتن در مراحل مختلف این بیماری، بسیار متفاوت است.

  • اگر سرطان رحم در مرحله 1 تشخیص داده شود، عموما با جراحی درمان شده  و  95 درصد بیماران زنده می مانند. اکثر زنان مبتلا به سرطان رحم مرحله 1 درمان می شوند.
  • اگر بیماری در مرحله 3 تشخیص داده شود، 40 درصد شانس زنده ماندن در آینده را دارند
  •  در مرحله 4، 15 درصد افراد شانس زنده ماندن را دارند.از هر 4 مورد سرطان رحم، حدود 1 مورد در مرحله 4 سرطان تشخیص داده می شود.

تشخیص سرطان رحم:

در صورتی که فردی خون ریزی غیر طبیعی واژینال داشته باشد، لازم است به متخصص زنان یا فلوشیپ اونکولوژی زنان مراجعه نماید تا معاینه شود و در صورت لزوم آزمایش هایی را انجام دهد. برای تشخیص سرطان رحم در تهران، ابتدا لازم است بهترین متخصص زنان و زایمان تهران ، در کلینیک فوق تخصصی جراحی انکولوژی و لاپاراسکوپی زنان ، به معاینه واژن ، تخمدان و رحم بپردازد و در مورد سایر علائم سوالاتی بپرسد.در نهایت در صورت مشکوک شدن ،برای تشخیص دقیق بیماری بررسی پاراکلینیک بیشتر درخواست می شود.

اقدامات پاراکلینیک لازم جهت بررسی موارد مشکوک سرطان رحم:

  1. سونوگرافی ترنس واژینال (TVU) : در این نوع سونوگرافی از پروب وازینال برای انجام سونوگرافی استفاده خواهد شد.ممکن است این عمل مقداری ناراحت کننده باشد،اما دردی ندارد. در طی انجام این سونوگرافی نمای لایه میومتر و اندومتر و ضخامت آندومتر مورد بررسی قرار می گیرند.
  2. بیوپسی (نمونه برداری) : اگر در سونوگرافی ترنس واژینال موارد مشکوکی دیده شود، برای اطمینان بیشتر از بیوپسی کمک می گیرند. از بیوپسی برای نمونه برداری سلول های کوچک پوشاننده رحم استفاده می شود. سپس نمونه برداشته شده در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد تا سرطانی بودن آن مشخص شود.

انجام بیوپسی به چند روش قابل انجام است:

  • بیوپسی آسپیراسیون : در این روش از بیوپسی لازم است یک لوله انعطاف پذیر از طریق واژن وارد رحم بیمار شود و سپس از طریق مکش نمونه های کوچکی از سلول جمع آوری می شود.
  • هیستروسکوپی و کورتاژ : در این روش متخصص زنان خوب در تهران ، وسیله کوچک به نام هیستروسکوپ را از طریق واژن وارد رحم می کند و در عین مشاهده پوشش سلول های رحم نمونه برداری را انجام می دهد.

     3. تست خون : در بعضی موارد ممکن است تست خون در تشخیص سرطان رحم کمک کننده باشد. زیرا برخی از تومورهای سرطانی موادی به نام مارکرهای سرطانی را در خون آزاد می کنند. این مواد شیمایی در بررسی خون در آزمایشگاه ها قابل تشخیص می باشند. با این حال وجود این مواد لزوما به معنی تشخیص سرطان نیست؛ زیرا در مواردی ممکن است فرد به سرطان مبتلا باشد ولی این تومورمارکرها در خون او شناسایی نشوند. برای تشخیص های دقیق بیماری لازم است از آزمایش های دیگر در کنار آزمایش خون کمک گرفته شود.

     4. ام آرای لگن:اغلب با تزریق ماده حاجب انجام می شود.با این روش می توان سایز و عمق تهاجم تومور به دیواره رحم و درگیری اعضاء مجاور در لگن را تشخیص داد.این روش در تشخیص فیبرومهای رحمی که دچار تغییرات سرطانی شده اند بسیار کاربرد دارد

     5. سی تی اسکن:بیشتر برای بررسی گسترش تومور به سایر اعضاء داخل شکم و یا قفسه سینه و درگیری لنف نودهای خلف صفاق کاربرد دارد که اغلب با تزریق ماده حاجب انجام می شود.

درمان سرطان رحم:

  1. روش جراحی :رایج ترین شیوه درمان این سرطان ،عمل جراحی هیسترکتومی است که ترجیحا روش لاپاراسکوپی ارجحتر است.پزشک برای انتخاب پروسه درمان و جراحی ، مرحله ، نوع ، شدت سرطان و همچنین سلامت عمومی فرد را مد نظر قرار می دهد.حین خراحی رحم ، تخمدان ها و لوله های فالوپ دو طرف و گره های لنفاوی نزدیک به ناحیه سرطانی  به منظور بررسی میزان پیشروی سرطان خارج می گردند. سرایت سرطان به گره های لنفاوی ، به معنای گسترش یافتن سرطان به دیگر قسمت های بدن است.
  2. روشهای غیر جراحی: در افرادی که به هر دلیلی(مثلا بیماری قلبی شدید،عدم تحمل جراحی بعلت شرایط جسمی بد یا کهولت سن…) نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند روش های درمانی دیگر عبارتند از :
  • هورمون درمانی
  • پرتو درمانی
  • حتی در بعضی موارد شیمی درمانی.

برخی از بیماران برای درمان سرطان رحم به بیش از یک شیوه درمانی نیاز دارند.

آیا سرطان رحم باعث مرگ می شود ؟

در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا ، سرطان رحم ششمین علت شایع مرگ در اثر سرطان در بین زنان می باشد هرچند که بیش از 600 هزار نفر مورد بهبودی از این بیماری در ایالات متحده به ثبت رسیده است.

نکته ای که بسیار اهمیت دارد ، تشخیص به موقع سرطان می باشد ؛چرا که ممکن است سلول های سرطانی به سرعت به سایر نقاط بدن انتشار پیدا کنند .به همین دلیل قبل از شروع درمان سی تی اسکن شکم و  قفسه سینه جهت بررسی های تکمیلی از نظر میزان گسترش بیماری انجام می شود.

 

پس از درمان سرطان رحم چه باید کرد؟

بیمار مبتلا به سرطان رحم پس از درمان ، هر چند وقت یک بار برای بررسی از نظر اینکه آیا سرطان عود کرده است یا خیر ،باید به اونکولوژیست زنان مراجعه نماید و تحت  معاینه قرار گیرد. پزشک  در مورد برخی علائم از شما سوالاتی می پرسد و معاینه کلی و بخصوص معاینه واژینال انجام می دهد.در صورت نیاز آزمایشات بعدی ممکن است شامل آزمایش خون و روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن باشد. همچنین بیمار باید مراقب علائم خونریزی غیر طبیعی واژینال ، درد شکم یا سرفه مداوم باشد و در صورت بروز این علایم سریعتر به پزشک مراجعه نماید.بروز این علایم ممکن است به این معنی باشد که سرطان شما بازگشته است.

کلام آخر:

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم ؟

در صورتی که هرگونه نشانه و علائمی از جمله خونریزی غیرطبیعی یا تغییر در سیکلهای قاعدگی دارید و یا دچار دردهای مزمن لگنی و بزرگی شکم شده اید که این علایم موجب نگرانی شما شده است توصیه می شود برای بررسی و معاینات بیشتر حتما به پزشک زنان و ترجیحا فلوشیپ اونکولوژی زنان مراجعه نمایید.تغییر ترشحات مربوط به دوران پریود ، خونریزی واژینال غیر طبیعی،لکه بینی در وسط سیکل،لکه بینی یا خونریزی بعد از یایسگی، درد لگن و یا درد در هنگام رابطه جنسی از مواردی است که باید جدی گرفته شوند.